Bugünlerde “Bir İngiliz Ajanının Gözünden Yemen ve Yemen’de Türk İdaresi-(Bahtsız Arabistan ve Yemen’de Türkler) kitabını okuyorum.
Kitabın yazarı: Wyman Bury.
Çeviren: İlker Can
Yayınevi: Kayıt
Yayın Tarihi: 2021
Bugünlerde Yemen’le ilgili okumalar yapıyorum. Türkler neden Yemen’e gitti? Yemen’i neden ve nasıl kaybettik?
Kitabın yazarı İngiliz ajanı Wyman Bury’nin Yemen’deki adı Şeyh Abdullah Mansur’dur. Şeyh Abdullah Mansur tam bir Yemenlidir. Esmer, suratı yanmış, sakalları seyrek, beş vakit namaz kılan, sadaka veren, İslam dinini yayan, Yemenli kıyafetleri giyen, belindeki kuşağının içinde her Yemenli gibi kaması olan bir sade vatandaş gibidir.
Yemen’in elimizden çıkmasında asıl adı Wyman Bury olan “Şeyh Abdullah Mansur” adlı bu İngiliz ajanının büyük rolü olmuş.
İngiliz istihbaratı İslam coğrafyasını ele geçirmede dini terminolojiyi çok iyi kullanmıştır. Şeyh Nazım Kıbrisi de bunlardan biridir.
Osmanlı Devleti’nin yıkılışı büyük ölçüde İngiliz ajanlarının ön çalışmaları neticesinde mümkün olabilmiştir. İngilizler bugün de aynı sinsi ajanları kullanmaya devam ediyorlar. Basında İran Milli Savunma Bakan Yardımcısının 50 yıl İngiltere’ye İran Ordusu hakkında istihbarat verdiği haberi çıktı bugün. Sarsıldım, üzüldüm. Acaba İngilizler bugün bizim ülkemizde hangi elemanları kullanıyorlar diye düşündüm.
Yayıncı kitabın arka kapak yazısında şu ifadeleri kullanmış. Sizin de ilginç bulacağınıza inanıyorum.
“Milletler, kendilerini oluşturan bireylerin sırtında yükselirler; İngilizlere dünya hâkimiyetinin kapılarını açan, yetiştirdiği ajanlarının özverili ve bilimsel çalışmalarıdır. Türk toplumu olarak herkesin bildiği bir Arabistanlı Lawrens vardır. Fakat Lawrens, tek bir kişiden ibaret değildir; onun gibi Osmanlı İmparatorluğunun her tarafına dağılmış, yerel kıyafetler giyen, yerel dili konuşan ve her şeyden önemlisi İslam dininin ibadetlerini aksatmadan yerine getiren yüzlerce belki binlerce ajan bulunmaktadır. Arabistan için Thomas Edward Lawrens, Irak için Gertruth Bell, Yemen için G. Wyman Bury ve ismini bilmediğimiz daha niceleri. George Wyman Bury ya da Yemen’de kullandığı ismi ile (Şeyh) Abdullah Mansur, Osmanlı Devletinin yıkılma sürecinde imparatorluğun her yerinde faaliyet gösteren yüzlerce belki de binlerce ajandan sadece biridir. Abdullah Mansur (G.Wyman Bury), İngiliz olmasına rağmen Yemen’de aralarında bulunduğu Araplar gibi yaşamaktadır. Görünüşte ibadetlerini aksatmayan ve çoğunlukla cemaatle namaz kılan, asla içki içmeyen, fakirlere sadaka veren, ihtiyacı olana yardım eden ve dostlarına ikramda asla kusur etmeyen başarılı bir istihbarat ajanıdır. Biz, kutsal toprakları korumak ve Yemen’de hâkimiyetimizi devam ettirmek için Anadolu’dan yüzbinlerce Mehmetçiğin kanını ve devlet hazinesinden milyonlarca altını Yemen’e akıtırken, orada huzuru bozmak ve isyan çıkarmak için sadece iyi eğitimli birkaç ecnebi ajanı yeterli olmuştur.
Türkçeye çevirisi yapılan bu kitap Yemen’deki İngiliz ajanlardan biri olan G. Wyman Bury’e aittir.”
0 Yorumlar.